2024 yılının ilk 8 ayında Türkiye’de otomotiv üretiminde belirgin bir gerileme yaşandı. Türkiye Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) tarafından açıklanan verilere göre, bu dönemde otomotiv üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7 oranında azaldı. Üretim miktarı, 2023 yılına kıyasla bu yılın ilk sekiz ayında ciddi bir düşüş gösterdi ve 930 bin adet seviyesine geriledi.
Küresel Etkiler ve İç Pazar Sıkıntıları
Otomotiv sektöründeki bu düşüşün arkasında pek çok faktör yer alıyor. Özellikle küresel ekonomik belirsizlikler, tedarik zincirinde yaşanan aksaklıklar ve hammadde fiyatlarındaki artış, üretimi olumsuz etkiledi. Rusya-Ukrayna savaşı, enerji maliyetlerinin artması ve dünya genelindeki enflasyonist baskılar otomotiv sektöründeki maliyetleri ciddi oranda artırdı. Bu da birçok üreticiyi üretim miktarlarını yeniden gözden geçirmeye zorladı.
Buna ek olarak, iç pazarda yaşanan talep düşüşü de üretim rakamlarına yansıdı. Özellikle döviz kurlarındaki dalgalanma ve faiz oranlarındaki artış, tüketicilerin yeni araç alımını ertelemelerine sebep oldu. Artan araç fiyatları ve kredi faizlerindeki yükseliş, tüketici talebini büyük ölçüde baskıladı. Bu durum, iç pazarda faaliyet gösteren otomobil üreticilerinin de üretim miktarlarını kısmalarına neden oldu.
İhracatta Yaşanan Gelişmeler
İhracat kaleminde ise karışık bir tablo söz konusu. Otomotiv ihracatı, üretimdeki düşüşe rağmen bir miktar artış gösterdi. Özellikle Avrupa Birliği ülkelerine yapılan ihracatın artması, üretimdeki düşüşün etkilerini hafifletti. Yılın ilk sekiz ayında 700 binin üzerinde araç ihraç edildi. Ancak bu rakamlar, üretimdeki genel düşüş trendini telafi edemedi.
Özellikle elektrikli araç üretimine yapılan yatırımların henüz yeterli olgunluğa ulaşmaması, Türkiye’nin otomotiv pazarında rekabet gücünü zorlayan etkenlerden biri oldu. Avrupa’daki emisyon yasaları nedeniyle elektrikli ve hibrit araçlara olan talep hızla artarken, Türkiye’deki üreticiler bu talebi karşılamada yetersiz kaldı. Bu da ihracat potansiyelini sınırlayan faktörlerden biri olarak öne çıktı.
Gelecek Dönem Beklentileri
Sektör uzmanları, 2024’ün geri kalanında üretimde toparlanmanın sınırlı olabileceğini öngörüyor. Hammadde fiyatlarının yüksek seyretmesi ve enerji maliyetlerinin artması, üretim maliyetlerini artırarak sektörün üzerindeki baskıyı sürdürecek. Ancak, iç pazarda ekonomik istikrarın sağlanması ve döviz kurunun dengelenmesi durumunda talebin bir miktar toparlanabileceği belirtiliyor.
Özellikle Türkiye’de elektrikli araç üretiminin hız kazanması, otomotiv sektörünün geleceği açısından kritik bir rol oynayacak. Elektrikli araçlara yönelik teşviklerin artırılması ve yerli üretimin bu yönde yönlendirilmesi, Türkiye’nin hem iç pazarda hem de ihracat pazarında rekabet gücünü artırabilir.